Thuật ngữ Kasaya (phiền não)

Thuật ngữ Kaṣāyā, कषाय, qua ý nghĩa suy tàn, phân rã, giảm dần, dơ bẩn, ô trọc, trong thời Ngũ trược theo cái nhìn của Phật học, đã nói lên sự đa dạng của nó trong mặt Văn học Phật giáo cũng như Văn hóa nói chung.
Thuật ngữ  Kaṣāyā, कषाय, qua ý nghĩa suy tàn, phân rã, giảm dần, dơ bẩn, ô trọc, trong thời Ngũ trược theo cái nhìn của Phật học, đã nói lên sự đa dạng của nó trong mặt Văn học Phật giáo cũng như Văn hóa nói chung.
Khi phiền não (Kaṣāyā) được hiểu như là nguồn gốc của Tham, Sân, Si, và được coi là gốc rễ đau khổ của con người theo tinh thần Phật học. Sự hiện diện bất thiện xảy ra trong thân, khẩu, ý, thường được gắn liền với phiền não, là do các yếu tố có liên quan đến những gợi cảm mong muốn, tức giận, si mê, lo lắng bồn chồn, và nghi ngờ.

Theo một số bản kinh điển khác nhau trong Phật học, Phiền não được diễn đạt theo mười bình diện hiện thực của con người như sau: Tham lam |  Ganh tỵ, ghen ghét | Ngã mạn | Quan điểm sai lầm | Nghi ngờ | Hôn trầm và thụy miên | Bồn chồn | Thiếu đạo đức | Sợ xấu hổ.
Tham, Sân, Si, là những trở ngại đầu tiên thường mà người ta thường  hay nghe nói đến trong mười loại đã kể qua.
Tham lam, tiếng phạn viết là Lobha có gốc từ động từ căn √ लुभ् lubh (có nghĩa : Tham lam, ham muốn, dụ dỗ, thu hút ) mẫu devaganari : लोभ. Lobha có nghĩa như sau : Lúng túng, bối rối, thiếu kiên nhẫn, ghen tị, ham muốn, bám víu, ham muốn không chánh đáng, ham muốn thái quá, ưa muốn, ham mê, đắm say, thích thú, cố giữ, keo kiết, mong được khoái lạc, danh vọng,... Con trai của Dambha và Pusti.
Bảng biến hóa thân từ của Lobha ở dạng nam tính

Nam tính	Số ít	Số hai	Số nhiều
Chủ cách	lobhaḥ	lobhau	lobhāḥ
Hô cách	lobha	lobhau	lobhāḥ
Cách trực bổ	lobham	lobhau	lobhān
Cách dụng cụ	lobhena	lobhābhyām	lobhaiḥ
Cách gián bổ	lobhāya	lobhābhyām	lobhebhyaḥ
Cách tách ly	lobhāt	lobhābhyām	lobhebhyaḥ
Cách sở hữu	lobhasya	lobhayoḥ	lobhānām
Cách vị trí	lobhe	lobhayoḥ	lobheṣu

Tham là tâm lý chung của con người và lòng tham của con người chẳng bao giờ chấm dứt. Cũng vì lòng tham mà con người tìm đến con đường tội lỗi.
Kinh Pháp cú, Câu 204
Câu chuyện của Đức Phật nhắc nhà vua Pasenadi xứ Kosala tại tu viện Kỳ Viên :

Sức khỏe là món quà lớn nhất

Hài lòng là của cải lớn nhất

Người đáng tin cậy là những người thân tốt nhất

Niết Bàn là hạnh phúc lớn nhất

Nguyên ngữ Pali

Dhammapada Verse 204

Pasenadikosala Vatthu

Arogyaparama labha

santutthiparamam dhanam

vissasaparama nati

nibbanam paramam sukham.

Còn tiếp

Kính bút

TS Huệ Dân

Posted in: vo thuong-kho-vo nga